Postsovet məkanının əksər ölkələrinin tarix dərsliklərində Rusiya ilhaq edilmiş ərazilərin xalqlarına zülm edən müstəmləkə dövləti kimi təqdim olunur. Bu qənaətə Rusiya Elmlər Akademiyasının Sosial Elmlər üzrə Elmi İnformasiya İnstitutunun (İNİON RAS) tədqiqatçıları Rusiyanın postsovet və Yaxın Şərqin bəzi ölkələrinin tarix dərsliklərində necə təqdim olunması ilə bağlı araşdırmanın nəticələrinə əsasən gəliblər.
Diaspora.TV Rusiya mediasına istinadla xəbər verir ki, institutun Yaxın və Postsovet Şərqi şöbəsinin kiçik elmi işçisi Razil Quzaerov bildirib ki, MDB ölkələri əsasən Rusiyanın ilhaq etdiyi ölkələrin mədəniyyətinə dəyən ziyanı qeyd edir və Rusiyanın töhfəsinə az diqqət yetirirlər. Araşdırma müəllifləri qeyd ediblər ki, təhrif olunmuş tarixi faktların təbliği Rusiyaya qarşı mənfi münasibət yaradır və gələcəkdə rusofobiyanın inkişafı üçün əsas ola bilər.
İnstitut müəyyən edib ki, səkkizinci siniflər üçün Qazaxıstan tarixi dərsliklərində Rusiya İmperiyası Qazaxıstandan hərbi və iqtisadi maraqları üçün platforma kimi istifadə etməyə çalışan ölkə kimi təsvir olunur.
Dərsliklərdə Azərbaycanda Sovet hakimiyyətinin qurulmasını “xain qüvvələrin” dəstəyi ilə “hərbi işğal” adlandırılır.
Özbəkistan Daxili İşlər Nazirliyinin Akademiyasının tələbələri üçün tarix dərsliyində də Orta Asiyanın Rusiya imperiyası tərəfindən ilhaqının Özbəkistanın həm milli kimliyinə, həm də iqtisadiyyatına ziyan vurduğu bildirilir.
İran və İsrail dərslikləri də oxşar mövqeyə gəliblər: İsrail SSRİ və Rusiya İmperiyasını antisemit dövlətlər kimi qələmə verir.
İran isə hesab edir ki, Rusiya siyasəti tez-tez ölkənin daxili işlərinə qarışıb, SSRİ-nin dəstəklədiyi partiya isə İran cəmiyyətində sabitliyin pozulmasına xidmət edib.
Rusiyanın təsiri Tacikistan və Qırğızıstanda daha müsbət qiymətləndirilir. Beləliklə, qırğız dərsliklərində ölkənin SSRİ-yə daxil olmasının xalq təsərrüfatının, təhsilin, sənayenin inkişafına və oturaq həyat tərzinə keçidinə töhfə verdiyini yazırlar. Tacikistanda vətəndaş müharibəsi zamanı SSRİ-nin hərəkətləri müsbət qiymətləndirilir: sovet qoşunlarının yerli əhalini qoruyan əsas qüvvə olduğunu göstərilir.
Avqust ayında Rusiya Xarici İşlər Nazirliyi səkkizinci sinif üçün erməni tarixi dərsliyini tənqid edib. Diplomatik şöbə qeyd edib ki, dərsliyin fəsillərindən birində - “Şərqi Ermənistanın zorla Rusiyaya birləşdirilməsi”ndə XVIII əsrin sonu və XIX əsrin əvvəllərində Cənubi Qafqazda baş verən hadisələr təhrif olunmuş formada təqdim olunub. Daha sonra Ermənistanın Təhsil, Elm, Mədəniyyət və İdman Nazirliyi Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin tənqidinə səbəb olan fəslin yeni dərsliklərdə redaktə ediləcəyini açıqlayıb.
