Məşhur "Forbes" jurnalında Azərbaycanla bağlı əhəmiyyətli bir məqalə dərc edilib. Yazıda müharibədən sonrakı dövrdə Azərbaycanın mina sahələrindən məhsuldar torpaqlara çevrilməsi və kənd təsərrüfatının inkişafı mövzusuna geniş yer verilib.
Mina sahələrindən məhsuldar torpaqlara
Azərbaycan, mina ilə çirklənmiş torpaqlarını məhsuldar əkin sahələrinə çevirmək məqsədilə genişmiqyaslı bir təşəbbüsə start verib. Bu layihə beynəlxalq “Roots of Peace” (Sülhün Kökləri) qeyri-hökumət təşkilatının dəstəyi ilə həyata keçirilir. Qurumun qurucusu və 2023-cü ildə Dünya Qida Mükafatı laureatı Heidi Kühn, Qarabağ bölgəsində mina təmizləmə və kənd təsərrüfatının yenidən dirçəldilməsi işlərinə rəhbərlik edir. Onun rəhbərlik etdiyi “Minalardan Üzüm Bağlarına” təşəbbüsü müharibədən əziyyət çəkmiş torpaqlarda ümid toxumlarını yenidən əkir.
Qarabağın potensialı: qədim tarixdən müasir dövrə
Qarabağ bölgəsi, bir zamanlar məhsuldar əkin sahələri ilə məşhur idi və hər il 160 min tona qədər üzüm istehsal edilirdi. Lakin uzun illər davam edən münaqişələr bu torpaqları minalarla çirkləndirib və istifadəsiz hala gətirib. Xüsusilə Ağdam şəhəri həm müharibənin izlərini, həm də Azərbaycanın qədim şərabçılıq ənənələrini özündə əks etdirir. Burada aparılan arxeoloji qazıntılar üzüm toxumları və 3500 il əvvələ aid saxsı qab qalıqlarını ortaya çıxarıb. Bu isə bölgənin üzümçülük potensialının yenidən dirçəldilməsi üçün güclü əsas yaradır.
Mina problemi: insan həyatı və təhlükəsizlik
Azərbaycan Prezidentinin xüsusi nümayəndəsi Elçin Əmirbəyovun açıqlamalarına görə, Azərbaycan dünyada ən çox mina ilə çirklənmiş beş ölkədən biridir.
1990-cı illərdən bəri Azərbaycanda 1,5 milyondan çox mina və partlamamış hərbi sursat yerləşdirilib ki, bu da ölkənin 13%-nin istifadəsiz qalmasına səbəb olub. Son 30 ildə minanın qurbanı olan insanların sayı minlərlədir. Yalnız 2020-ci ildən bəri mina partlamaları nəticəsində 382 nəfər həyatını itirib.
Əmirbəyov qeyd edir:
“Bu, sadəcə minalar məsələsi deyil, günahsız həyatların itkisi və gələcəyin təhlükəsizliyinin təmin olunması
məsələsidir.”
Yeni ümid toxumları: Mina Sahələrindən Üzüm Bağlarına
Heidi Kühn, “Minalardan Üzüm Bağlarına” təşəbbüsü ilə Qarabağda təhlükəli mina sahələrini məhsuldar üzüm bağlarına çevirmək istəyir. O bildirir ki, bu layihə yalnız torpaqları deyil, həm də insanların həyatını və icmaların gələcəyini bərpa etməyi hədəfləyir.
“Biz minalarla dolu sahələrdə yenidən ümid və məhsuldarlıq toxumlarını əkəcəyik”, - deyə Kühn vurğulayır.
İqtisadi və sosial bərpa
Layihənin məqsədi təkcə torpaqları məhsuldar hala gətirmək deyil, həm də bölgənin iqtisadiyyatını və kənd təsərrüfatı potensialını bərpa etməkdir. Mina sahələrinin üzüm bağlarına çevrilməsi, regionda kənd təsərrüfatını inkişaf etdirəcək, iş yerləri yaradacaq və Qarabağın qədim şərabçılıq ənənələrini yenidən dünyaya tanıdacaq.
Gələcəyə baxış
Qarabağda mina sahələrinin təmizlənməsi və bu torpaqların məhsuldar əkin sahələrinə çevrilməsi yalnız iqtisadi dirçəliş üçün deyil, həm də müharibənin dağıntılarını silmək və icmaların gələcəyini təmin etmək üçün böyük bir addımdır. Bu təşəbbüs Azərbaycanın dünya ictimaiyyətində daha da tanınması və regional əməkdaşlığa töhfə verməsi baxımından mühüm əhəmiyyət kəsb edir.
Layihə, həm də Azərbaycanın qədim şərabçılıq irsini bərpa edərək, müasir kənd təsərrüfatı texnologiyaları ilə inteqrasiya etməyi hədəfləyir. Bu, keçmişin ağrılarını aradan qaldırmaq və gələcək üçün möhkəm təməl yaratmaq üçün böyük bir addımdır./Müsavat.com
