Kanadada doğulan və Amerikada Fəlsəfə Araşdırmaları Cəmiyyəti yaradan filosof, yazıçı və araşdırmaçı Manli Palmer Hall dünyada nadir insanlardandır. Onun 50 mindən çox qədim əlyazma, kitab və sənədlərdən ibarət kolleksiyası olub. Eyni zamanda o, San-Fransiskodakı Mason təşkilatının cəngavər - təsisçisi idi.
Hall 70 illik karyerası ərzində ABŞ-da və xaricdə təxminən 8000 mühazirə oxuyub, 200-dən çox kitab və esse yazıb, müxtəlif jurnallarda saysız-hesabsız məqalələr dərc etdirib. İndi sizə onun 1926-cı ilin noyabrın 24-də "Fəlsəfə, elm və dinə həsr olunmuş həftəlik qəzet"də (A Weekly Newspaper Devoted to Philosophy, Science and Religion Manly P. Hall Vol. 3 No. 1 November 24, 1926) dərc etdiyi bir məqaləni təqdim edirəm:
"Şimal salnamələrindən aydın olduğu kimi, Asiyadan olan Aser tayfasının başçısı Ziqqe xristian erasının I əsrində öz tayfasını Xəzər dənizi və Qafqazdan Şimali Avropaya aparmışdır. O, Qara dənizdən Rusiyaya keçib, orada oğullarından birini hökmdar qoyur. Saksoniya və Frankiyada da eyni şeyi edir. Sonra o, beşinci oğlu Skoldu hökmdar kimi tanıyan Danimarkaya köçür və oradan da İsveçə gedir, burada Gilf heyrətamiz sərgərdana hörmət edərək, onun sirlərini açır" (Mənbə).
Manli Palmer Hall Odinin Xəzərdən olan Azər olduğunu iddia edir və qədim massaget tayfası olan “auqas”ı “oğuz” etnonimi ilə eyniləşdirir.
Qeyd edim ki, dünya şöhrətli səyyah-tədqiqatçı Tur Heyerdal 1980-2000-ci illərdə Azərbaycana bir neçə səfər edib və həyatının son illərində Qafqaz və Skandinaviya arasındakı qədim əlaqələrə yönəldilmiş layihələr üzərində işləyib.
O yazır:
"Azərbaycan, onun Xəzərboyu sahilləri avropalıların, xüsusilə Skandinaviya xalqlarının ana vətəni olmuş, Avropa mədəniyyətinin kökü də məhz bu diyardan başlanmışdır" (
Mənbə)
Maraqlıdır ki, "The Collected Norse Sagas" əsərində də müəllif Snori Saturlson 1241-ci ildə qələmə alınmış island saqalarına istinad edərək yazır:
"Vikinq kralları mühacir Odinin nəsilindəndirlər. Odin öz adamları ilə birlikdə Roma istilasından qaçmaq məqsədilə Qafqaz dağlarının və Qara dənizin şərqində yerləşən Aser adlanan torpaqlardan təqribən eramızın 100-cü ilində köç etmişlər" (Kitabı oxumaq üçün
mənbə).
Hesab edirəm ki, bunlarla yanaşı bu cür qeyd olan yazılar “Kon-Tiki” muzeyində, İsveç, Norveç, İslandiya arxivlərində də mövcuddur və onları araşdırmağa ehtiyac var.
Zaur Əliyev
Dosent
