COP29 Azərbaycan üçün dünya səhnəsində mühüm bir andır. Azərbaycan neft ölkəsi olaraq, bərpa olunan enerji sahəsinə diversifikasiya etmək niyyəti ilə COP29-dan dayanıqlı inkişaf, iqlimə uyğunlaşma və iqtisadi dayanıqlılığa bağlılığını sərgiləmək üçün yararlana bilər. Bu, yalnız ekoloji bir gündəm deyil, həm də diplomatik fürsətdir. COP29 Azərbaycan üçün Avropa İttifaqı və tədbirdə iştirak edən digər dövlətlərlə əlaqələri gücləndirmək üçün bir platforma təqdim edir.
Polşa Avropa enerji və ekoloji siyasətində əsas oyunçu kimi mühüm rol oynamağa davam edir. Azərbaycanın COP29-a ev sahibiliyi etməyi həm Polşa, həm də Aİ ilə əlaqələri möhkəmləndirmək üçün əlverişli fürsət yaradır. Azərbaycan və Polşa, xüsusilə, enerji keçidi və iqlim dəyişikliyinin mürəkkəb dinamikasını birlikdə idarə etmək məqsədi daşıyan tərəfdaşlar olaraq, enerji layihələri, iqlimə dayanıqlılıq strategiyaları üzrə əməkdaşlığı dərinləşdirmək imkanına malikdir.
Potensial tərafdaşlıqlara aşağıdakı nümunələri göstərə bilərik:
1. Birləşmiş Bərpa Olunan Enerji Layihələri
Azərbaycan və Polşa günəş, külək və hidroenerji kimi bərpa olunan enerji mənbələri üzrə birgə layihələr reallaşdıra bilər. Azərbaycan, xüsusilə günəş və külək enerjisində geniş təbii resurslara sahibdir və Polşanın bərpa olunan enerji texnologiyaları sahəsindəki təcrübəsindən faydalana bilər. Bu, böyükmiqyaslı bərpa olunan enerji qurğularının tikintisi və ya yeni enerji texnologiyalarının birgə araşdırılmasını mümkün edəcək.
2. Texnologiya Transferi və İnnovasiya
Polşa bərpa olunan enerji texnologiyaları və yaşıl infrastruktur sahəsində böyük irəliləyişlər əldə edib, bu sahədəki bilik və təcrübəsini Azərbaycana ötürə bilər. Texnologiya transferi, enerjisaxlama sistemləri, ağıllı şəbəkə texnologiyaları və enerji səmərəliliyi təcrübəsi Azərbaycana daha bir yaşıl enerji gələcəyinə keçiddə vacibdir.
3. Karbon Bazarı və Emissiyaların Azaldılması
Hər iki ölkə karbon emissiyalarını azaltmağa yönəlik karbon offset layihələri və karbon ticarəti sahəsində əməkdaşlıq edə bilər. Bu əməkdaşlıqla istixana qazı emissiyalarını azaltmaq üçün mexanizmləri inkişaf etdirə bilmək imkanları yaranır. Polşanın Avropada karbon bazarındakı təcrübəsi Azərbaycanın bənzər sistemlər qurmasında və iqlim öhdəliklərini yerinə yetirməsində yardımçı olar.
4. Kapazitetin Artırılması və Təlim
Yaşıl enerji sahəsində yerli ekspertizanın inkişaf etdirilməsi məqsədilə birgə təhsil proqramları, seminarlar və təlim sessiyaları təşkil etmək mümkündür. Polşa müəssisələri və şirkətləri, təmiz enerji texnologiyaları, bərpa olunan enerji qurğularının layihə idarəçiliyi və ətraf mühit siyasəti sahələrində təlim keçərək Azərbaycanın yaşıllaşan iqtisadiyyatı üçün insan kapitalını inkişaf etdirə bilər.
Azərbaycan və Polşa birgə çalışaraq yalnız öz enerji təhlükəsizliyi üçün deyil, həm də qlobal iqlim dəyişikliyi ilə mübarizədə vacib bir rol oynaya bilər. Çünki hər iki ölkə yaşıl enerji keçidi sahəsində lider olmaq potensialına sahibdirlər.
Yusif Məmmədov
Polşa Azərbaycanlıları Şurasının icraçı direktoru
