43 ildən artıq bir müddətdə yaşadığım Avropa həyatımda bir çox fərqli sektorlarda olmaqdan əlavə, uzun illər jurnalistikanın, bir müddət də diplomatiyanın ortasında bir ömür keçirdim. Düşünürəm ki, Türkiyənin Avropa Birliyi sərhədlərinə daxil olması prosesi 1960-cı illərin əvvəllərində başlayıb.
Avropa Birliyinin qapısında yarım əsr gözləmək olub, amma digər tərəfdən minlərlə insanımız İkinci Dünya Müharibəsindən sonra həm dövlət kanalı ilə, həm də öz imkanları ilə bu Avropa ölkələrində iş tapmaq məqsədilə məskunlaşıblar.
Əvvəllər nəzərə alınmayan bu miqrasiya artıq üçüncü, hətta dördüncü nəsil dövrünü keçirir və milyonlarla insanımız hazırda Avropa ölkələrində (ümumiyyətlə Mərkəzi Avropa, Almaniya, Fransa, Belçika, Hollandiya, Avstriya və s.) yaşayır.
Bu insanların üçüncü və hətta dördüncü nəsil övladları bu ölkələrin siyasi və inzibati sistemlərində mühüm rol oynayırlar.
Türkiyədə “qürbətçi” adlandırılan, lakin o ölkənin vətəndaşı olan və ya Avropada ikili vətəndaşlığı olan milyonlarla insanımız Türkiyənin yarım əsrdir gözlədiyi Avropa Birliyinin parlamentarilərini seçəcək, ya da bir çox vətəndaşımız Avropa Parlamentində vəzifəyə gələcək.
Hesab edirəm ki, hazırda yüzə yaxın namizədimiz var və onlar nəinki bu seçkidə digər 27 üzv ölkə ilə eyni hüquq və qanunlarla səs verəcək, həm də namizəd olacaq və həm də namizəd olacaq, eyni zamanda Avropa parlamentində deputat sifəti ilə səsvermə və qərarlarda söz haqqı sahibi olacaqlar.
Bəs bu vəziyyətin Türkiyəmizə bir faydası olacaqmı? Yoxsa Türkiyə bu gücü öz xeyrinə çevirə biləcəkmi?
Bu məqamda qətiyyətlə demək istərdim ki, Türkiyə heç vaxt bu gücdən istifadə edə bilməyib. Dünyada diaspora adı ilə tanınan, lakin Türkiyədə “qürbətçi” adlandırılan bu gücü öz tərəfinə çevirə bilməyib. Sadəcə, din, dil təhsili sahəsində dəstək verildi. İllərlə iqtisadi mənfəət əldə etdiyi bu gücü mənəvi gücə çevirə bilmədi və təşkilatlandıra, öz xeyrinə çevir bilmədi, bundan bur güc yaratmadı.
Hazırda Avropada həyəcan var və 9 iyun 2024-cü ildə Avropa yeni parlamentarilərini seçəcək.
Bu kritik və mühüm seçkidə Türkiyə öz xalqını istiqamətləndirə bilmir, Avropanın illərdir Türkiyəyə qarşı ədalətsiz davranan siyasi formasiyalarını öz xalqına izah edə bilmir və onların bu siyasi qüvvələrə sərt dərs keçməsini planlaşdıra bilmir.
Buna dünya ədəbiyyatında LOBBİ fəaliyyəti deyilir və dünyanın bir çox ölkəsi bunu açıq və aydın şəkildə həyata keçirsə də, Türkiyə bu gücdən heç vaxt istifadə edə bilməyib.
Dediyim kimi, təkcə dini təhsilə, dil təhsilinə dəstək verdiyi, illərdir iqtisadi gücündən bəhrələnən bu gücü nə siyasi dayağa, nə də LOBBİ gücünə çevirə bilməz.
Bu gün müxtəlif siyasi qüvvələrdən və demək olar ki, 27 Avropa ölkəsinin hamısında yüzlərlə insanımız Avropa Parlamenti seçkilərində səs verəcək, namizəd olacaq və yəqin ki, bir çoxu Avropa Parlamentində çalışacaq, lakin bu gücün Türkiyəyə heç bir faydası olmayacaq, illərdir olduğu kimi.
Türkiyə bu günlərdə yeni konstitusiyanı aktiv şəkildə müzakirə edir, bir çox professorlar, siyasi xadimlər, partiyalar və mətbuat yeni konstitusiyadan danışır. Amma məndən soruşsanız, yeni konstitusiyadan daha vacib bir şey Avropa Parlamentidir. İyunun 9-da keçiriləcək seçkilər və bu seçkilərdə soydaşlarımız gələcəkdə ölkəmizin Avropa Birliyinə gedən ciddi yolu ilə bağlı qərarların qəbulu mexanizmində iştirak edəcəklər.
Bu, Türkiyənin və Türkiyədəki bütün siyasi qrupların prioriteti olmalı idi. Hələ də gec deyil, siyasi partiyalar dərhal xarici nümayəndələrini səfərbər etməli, danışıqlar aparılmalı, xalqımız bu seçkilərdən xəbərdar olmalı, istiqamətləndirilməlidir. Və bu güc bizim xeyrimizə çevrilməli və güclü LOBBİ alətinə çevrilməlidir.
Bülent Gürçam
Belçilka və Azərbaycan Qəzetçilər Cəmiyyətinin üzvü,
Diaspora.com.tr saytının sahibi
